روز‌های سخت مردم بلخاب ۳ هفته پس از جنگ

محمد زمان حسینی | شهرآرانیوز؛ از نبرد بلخاب ۳ هفته می‌گذرد و گفته می‌شود مولوی مهدی مجاهد، فرمانده ناراضی طالبان، بعد از درگیری ۳ روزه که در آن از طالبان شکست خورد، به کوه‌های بلخاب فرار کرده است.

براساس قاعده همیشگی جنگ، این‌بار هم این غیرنظامیان بودند که قربانی اهداف دوطرف درگیر شدند. براساس گزارش‌های موجود بیش از ۲۷هزار نفر از آغاز جنگ بلخاب در کوه‌ها و ولایت‌های اطراف آواره شده‌اند و با وضعیت سخت بهداشتی و کمبود مواد غذایی روبه‌رو هستند و شمار زیادی از این آوارگان به ولایات هم‌جوار یعنی بامیان، بلخ و سمنگان پناه برده‌اند.

ترس از چپاول؛ فرار به کوه‌ها

یکی از آوارگان در مصاحبه با رسانه‌های داخلی افغانستان گفته است که شاهد چپاول خانه‌های مردم از سوی نیرو‌های طالبان بوده است. این در حالی است که یک تن از فرماندهان میدانی طالبان در بلخاب با انتشار کلیپی ادعا کرده بود که نیرو‌های طالبان حتی از میوه درختان باغ‌ها نخورده‌اند و این شایعات را رد کرد.

همچنین یکی دیگر از ساکنان بلخاب که حالا آواره شده، گفته است: «در روستای «ترخوچ» بلخاب مثل دیگر مناطق قتل صورت گرفت. یک از نزدیکان ما را که یک مرد پیر بود، با دو نوه‌اش کشتند. از یک خانواده دیگر هشت نفر را کشتند.»

هرچند اطلاعات دقیقی از میزان تلفات جنگ بلخاب در دست نیست، گفته می‌شود که بیش از ۵۰ نفر در روز‌های جنگ میان طالبان و مولوی مهدی جانشان را از دست داده‌اند.

اعلامیه کمیسیون حقوق بشر

کمیسیون حقوق بشر که قبل از تصرف کابل به‌دست طالبان گزارش‌های زیادی درباره جنایت‌های جنگی در افغانستان منتشر می‌کرد، بعد از به‌قدرت‌رسیدن طالبان از سوی آن‌ها منحل شد.

اما اعضا و رئیس این کمیسیون که در خارج از افغانستان هستند، با نشر اعلامیه‌ای درباره حوادث بلخاب گفته‌اند: «گزارش‌ها، شواهد و مدارک موجود نشان می‌دهد که گروه طالبان در ولسوالی بلخاب ولایت سرپل، شماری از افراد ملکی (غیرنظامی) را تیرباران کرده، تعدادی از خانه‌های مردم ملکی و بی‌دفاع محل را به آتش کشیده، اسیران و افراد تسلیم‌شده را به‌قتل رسانده، بر اماکن غیرنظامی حملات و بمباران‌های هوایی انجام داده، سبب کوچ و بیجاشدنِ خانواده‌ها از قریه‌هایشان به کوه‌های دشوارگذار شده، خطوطِ تلفنی و اینترنت را قطع کرده‌ و راه‌های مواصلاتی این ولسوالی را مسدود کرده‌اند.»

همچنین دفتر نمایندگی سازمان ملل در افغانستان یوناما اعلام کرده است که اقدامات طالبان در بلخاب را پیگیری می‌کند.

سرما و گرسنگی علت مرگ بعد از آوارگی

ترس مردم از هدف‌قرارگرفتن توسط طالبان و قتل و غارت سبب شده است که بدون هیچ تجهیزات و مواد مورد نیاز غذایی و فقط با لباس تنشان به‌سمت کوه‌ها فرار کنند؛ اما طبیعت خشن منطقه و علاوه بر آن نبود مواد غذایی و بهداشتی موجب جان‌باختن شماری از زنان، کودکان و سالمندان در حین فرار شده است.

بر این اساس، گفته می‌شود که یک زن و کودکش بر اثر سقوط از کوه جان باخته‌اند. در مورد دیگر  ۳ کودک دیگر نیز بر اثر گرسنگی و سرمای شبانه منطقه جانشان را از دست داده‌اند.

فردی دیگر از آوارگان بلخاب نیز که حالا در منطقه یکاولنگ ولایت بامیان سکونت دارد، از جان‌باختن یک پیرمرد در نزدیکی روستا‌های این منطقه خبر داده که علت مرگ وی را نیز سرما و گرسنگی عنوان کرده است.

بی‌توجهی سازمان‌های بین‌المللی به وضعیت آوارگان

اخبار ضدونقیض بسیاری از وضعیت آوارگان منتشر شده است که حکایت از وضعیت وخیم آنان دارد. در تصاویری که از آوارگان بلخاب در فضای مجازی منتشر شده است، این آوارگان بعد از گذشت چندین هفته هنوز هم از کمک نهاد‌های امدادرسان بهره‌مند نشده‌اند و از ساده‌ترین امکانات برخوردار نیستند.

جنگ بلخاب با زلزله در خوست و پکتیا هم‌زمان بود. در همان ساعات نخست زلزله بسیاری از کشور‌ها و سازمان‌های بین‌المللی کمک‌های خود را به این مناطق اعزام نکردند و تابه‌حال کمک چشمگیری از سوی نهاد‌های امدادرسان بین‌المللی به آوارگان جنگ بلخاب صورت نگرفته و فقط جمهوری اسلامی ایران با ارسال دو محموله کمک به مردم بلخاب دراین‌باره اقدام کرد.

حوادث بلخاب در حالی رخ داد که طالبان اینترنت را در این منطقه قطع کرد و از ورود خبرنگاران به منطقه نیز جلوگیری کرد. این اقدام طالبان سبب شده است تاکنون گزارش‌های دقیقی از جریان حوادثی که بر مردم این منطقه در این مدت گذشته است، منتشر نشود و خبر‌های منتشرشده از زبان آوارگانی است که به نقاط امن رسیده‌اند.

گفتنی است علت شروع جنگ بلخاب اختلاف بین مهدی مجاهد و طالبان بود. مجاهد بعد از قدرت‌گرفتن طالبان مدتی رئیس استخبارات بامیان بود. اما کمی بعد از سمتش برکنار شد. سپس وی به بلخاب که زادگاهش است، رفت و مخالفتش را با طالبان علنی کرد. براساس برخی گزارش‌ها، وی خواستار مشارکت بیشتر شیعیان در قدرت و در رأس قرارگرفتن خودش به‌عنوان امیر شیعیان افغانستان بوده است.

با این حال، بعد از چند مرحله گفت‌وگو میان وی و هیئت‌های طالبان که به بلخاب می‌رفتند، بعد از اینکه گفت‌وگو‌ها میان وی و طالبان به نتیجه نرسید، طالبان دست به حمله نظامی به این منطقه زد که منجر به شکست مهدی مجاهد و فرار وی شد.